Nā hiʻohiʻona a me nā wahi noho
Kāpena mōneka pili i ka genus o Primates, a ʻokoʻa lākou i nā ʻohana āpau i ko lākou ʻano exotic. Mahalo i ko lākou helehelena ʻokoʻa i lilo lākou i poʻe koa o nā kiʻi ʻoniʻoni a me nā kiʻi paʻi kiʻi he nui. ʻOiai na he kiʻi maopopo leʻa i kēlākākahu, holoholona liʻiliʻi loa, nona ke kino kaupaona ʻaʻole eʻoi aku ma mua o 160 gram.
Lawe nā kāne i ke kaupaona ma mua o nā wahine. ʻO ko lākou kiʻekiʻe ma kahi o 10-16 cm, a maʻalahi lākou i ka lima. Eia kekahi, ʻo kēia mau holoholona liʻiliʻi he huelo o 30 knm a me nā wāwae lōʻihi, me ke kōkua o lākou e kipaku ai.
Ma nā lālā āpau, lōʻihi lākou, hoʻopili i nā manamana lima me ka mānoanoa ma nā wēlau, e ʻae ai i kēlā mau holoholona e neʻe maʻalahi i waena o nā kumulāʻau.
Hiki i ka lōʻihi o kā lākou lele ʻana ke lilo i mau mika ma muli o ke ʻano kūikawā o nā wāwae. Hoʻohālikelike ʻia i ke kino holoʻokoʻa, ʻo ke poʻo o kēia mau holoholona he nui aku ka nui ma mua o ke kino holoʻokoʻa. Pili pū ia i ka iwi kuamoʻo i luna, i ʻae iā ʻoe e hoʻohuli i kou poʻo ma kahi o 360˚.
Maʻamau Kāpena līkaʻi Pilipino nui nā pepeiao i hiki ke lohe i nā kani a 90 kHz. ʻAʻole uhi ʻia nā pepeiao me ka huelo i ka lauoho, akā uhi ʻia ke koena o ke kino.
Aia ma kona alo he mau mimic musics e hiki ai i ka holoholona ke hoʻololi i kona helehelena. Ua noho kēia mau holoholona ma ka Honua no 45 miliona mau makahiki a ʻo ia nā holoholona ma mua loa ma nā mokupuni Pilipino.
I hoʻokahi manawa hiki ke loaʻa iā lākou ma ʻEulopa a me ʻAmelika ʻAkau. Akā i kēia manawa ua emi nui ko lākou heluna a hiki ke ʻike ʻia lākou wale nō ma nā kihi mamao o ka honua.
ʻO kahi hiʻohiʻona kūikawā i loaʻa i kēia holoholona kona mau maka nui. Hiki i kā lākou anawaena a 16 mm. I ka pouli, ʻālohilohi lākou a ʻae iā ia e ʻike pono.
Uhi ʻia ke kino holoʻokoʻa o ka holoholona me ka lauoho pōkole pōkole. Ma muli o kā lākou ʻano pilikino e makemake nā poʻe he nui e loaʻa i nā holoholona no lākou iho.
I kūʻai pālua, pono ʻoe e hele i ko lākou wahi noho, kahi e hiki ai i nā alakaʻi kūloko a me nā poʻe hahai holoholona ke hāʻawi i kahi koho kūpono. ʻO ka hale noho o ia mau holoholona ʻo Hikina Hema ia, a ʻo Sumatra a me nā mokupuni Pilipino.
ʻO ke ʻano a me ka nohona
Noho pinepine lākou i nā ululāʻau paʻa, i nā kumulāʻau. Aia ma ka lāʻau a lākou e hoʻolilo ai i ka hapa nui o ko lākou manawa. Hilahila loa kēia mau holoholona, no laila peʻe lākou i nā lau mānoanoa i ka lā. Akā i ka pō ua lilo lākou i poʻe alualu holoholona mākaʻikaʻi e alualu holoholona e loaʻa kālā.
Holo lākou i waena o nā kumulāʻau me ke kōkua o nā lele, akā i kēia mea he huina ke kaulike no lākou. Alakaʻi lākou i kahi nohona mehameha a he kamaʻāina pō i ko lākou nohona.
Kākaʻikahi loa ka iho ʻana o nā Tarsiers i ka honua a mau ma nā lālā lāʻau. I ka lā, hiki i kēia holoholona liʻiliʻi ke lanakila ma luna o 500 mau mika, e kāpae i kahi o kona wahi e noho ai. Ke hiki mai ke kakahiaka, peʻe lākou i kahi kumulāʻau a hiamoe.
Inā ʻoluʻolu ʻole kēia holoholona i kekahi mea, a laila hiki iā ia ke emit i kahi ʻūlū maʻalea loa, kahi a ke kanaka e lohe ʻole ai. Me kona leo, haʻi aku ʻo ia i kekahi poʻe ʻē aʻe aia ʻo ia ma laila. Hiki iā ia ke kamaʻilio pū me nā poʻe ʻē aʻe e hoʻohana ana i ka ultrasound ma ke alapine o 70 kHz. Akā hiki i ka pepeiao o ke kanaka ke ʻike he 20 kHz wale nō.
Hānai hānai ʻana
Maʻamau, pygmy kālena hānai i nā vertebrates liʻiliʻi a me nā kolo. ʻAʻole like me nā ʻohana āpau o nā mōneka, ʻai wale lākou i ka meaʻai holoholona, akā ʻaʻole lākou e ʻai i nā mea kanu.
I ka wā o ka hahai holoholona, aia lākou i kahi kali kali no ka manawa lōʻihi a hiki i ka wā o ka mea pio ponoʻī e hoʻokokoke iā ia a i ʻole ma kahi mamao o hoʻokahi lele.
Me ko lākou mau lima ponoʻī, hiki i kahi kahu lole ke hoʻopaʻa i kahi moʻo, kahi ʻūhini a me nā mea kolo ʻē aʻe, a lākou e ʻai koke ai, e ʻoki ana me ko lākou mau niho. Inu pū lākou i ka wai, palu e like me ka ʻīlio.
I loko o ka lā, hiki i kahi kānana ke ʻai i ka meaʻai ma kahi o 10% o kona kaupaona. Eia kekahi, he nui kona mau ʻenemi kūlohelohe, i hoʻopili pū ʻia me nā manu o nā pueo (pueo). ʻO ka mea hōʻino nui loa iā lākou e nā poʻe a me nā pōpoki feral.
Ua hoʻāʻo ka poʻe i nā manawa he nui e kāpae i kēia holoholona, akā makemake kahi holoholona i hānau ʻia i ka lawe pio ʻana i kahi ākea, ʻo ia ke kumu i hoʻāʻo ai ka poʻe mālama tarsiers e pakele ma mua o hoʻokahi manawa. He holoholona aloha nui lākou, akā ke hoʻāʻo nei ka poʻe e lawe iā ia mai iā lākou aku.
Maʻamaukumu kūʻai ma kākahu pili i ka holoholona ponoʻī a me kahi e kūʻai ʻia ai. ʻO ke kumukūʻai haʻahaʻa ma kahi kokoke o ko lākou wahi noho.
ʻO ka hana hou a me ke ola o ke ola
Kuhi ʻia nā Tarsiers mehameha a i ka wā hānau wale nō hiki ke ʻike ʻia i nā pālua. Wahi a kekahi mau kumuwaiwai, hiki i ke kāne ke hui like me kekahi mau wahine i ka manawa hoʻokahi, a ʻo ka hopena he hoʻokahi pēpē ka hiki ke hānau ʻia.
Ma ka awelika, hāpai ka hāpai ʻana o ka wahine ma kahi o ʻeono mau mahina, a hānau koke ʻia ka pēpē i kahi holoholona ulu. Lālau ʻo ia i ka ʻōpū o kona makuahine a neʻe me nā lāʻau me ia. I loko o nā hebedoma ʻehiku o ke ola, hoʻopau ʻo ia i ka waiū o ka waiū, a ma hope hoʻololi ʻia i ka meaʻai holoholona.
I kēia mau lā nā holoholona i kahi makaʻu nui. Ma hope o nā mea āpau, ʻaʻole luku wale kahi kanaka i nā ululāʻau kahi e noho ai, akā hoʻāʻo nō hoʻi e hanalemur tarsier nā holoholona Kūleʻa pinepine lākou i ka hana ʻana i kēia, eia nō naʻe, i ke pio ʻana, make koke nā holoholona.
He mau nipples ka wahine kāohi wahine, akā i ka hānai ʻana i ka pēpē hoʻohana wale ʻo ia i ka paʻa o ka umauma. Ma hope o hoʻokahi mahina, ma hope o ka hānau ʻana, hiki i ka cub ke lele i luna o nā kumulāʻau. ʻAʻohe o ka makuakāne i ka hana i ka hānai ʻana i ke keiki. ʻAʻole hana nā Tarsiers i nā pūnana no kā lākou pēpē, ʻoiai ka makuahine e hāpai mau i ka pēpē me ia.
Hiki i kahi holoholona i ke ʻano moekolohe ma hope o hoʻokahi makahiki o ke ola. Ma hope o hoʻokahi makahiki, haʻalele lākou i ko lākou makuahine a hoʻomaka e noho no lākou iho. Awelika, kālena maka-maka He ola kona ma kahi o 10 mau makahiki.
ʻO ka moʻolelo no ke ola pio i kēia holoholona he 13.5 mau makahiki. Kūpono lākou i ka poho o ka makua i ka nui, a hoʻolōʻihi i ka hapa nui o ko lākou manawa e hiamoe ai. I kēlā me kēia makahiki e emi ana kā lākou helu, ʻo ia ke kumu e kiaʻi ʻia ai kēia holoholona i mea e mālama ai i kēia ʻano laha ʻole.
