ʻO ke kao Saanen kahi kao kao waiū i hānau ʻia ma ke awāwa ʻo Saanen ma Switzerland. ʻIke ʻia ʻo ia ʻo "Chèvre de Gessenay" ma Palani a me "Saanenziege" ma Kelemania. ʻO nā kao Saanen nā kao kao nui nui loa. Hoʻonui a hānai ʻia lākou i nā wahi āpau, ulu ʻia ma nā mahiʻai kālepa no ka hana waiū.
Ua lawe ʻia aku nā kao Saanen i nā ʻāina he nui mai ka kenekulia 19 a ua kūʻai ʻia e nā mahiʻai no ka nui o kā lākou hana.
Nā hiʻohiʻona o nā kao Saanen
ʻO ia kekahi o nā kao waiū waiū ʻoi loa o ka honua a ʻo ke kao Swiss nui loa. ʻO ke kumu, keʻokeʻo keʻokeʻo a keʻokeʻo paha o ka laha, me kekahi mau hiʻohiʻona e hoʻomohala i nā wahi pigment liʻiliʻi ma ka ʻili. Pōkole ka lahilahi a lahilahi, me nā bangs e ulu pinepine ma luna o ka iwi kuamoʻo a me nā ʻūhā.
ʻAʻole hiki i nā kao ke kū i ka lā ikaika, no ka mea, he holoholona ʻili ʻili ia mea ʻāwi a ʻaʻole pepeiaohao. ʻO kā lākou huelo i ke ʻano o ka palaki. Pololei nā pepeiao, kuhikuhi i luna a mua. ʻO ke kaulike kaupaona ola o kahi wahine makua mai 60 a 70 kg. ʻOi aku ka nui o ke kao ma mua o ke kao i ka nui, ʻo ke kaupaona o ke kaupaona ola o kahi kao brood makua mai 70 a 90 kg.
He aha nā kao Saanen e ʻai ai?
ʻAi nā kao i ka mauʻu a loaʻa nā meaʻai a me nā wahi hānai liʻiliʻi. Ua hānai ʻia ka laha no ka hoʻomohala ikaika ʻana i nā kūlana kūlohelohe a ulu maikaʻi ʻole inā noho ia ma hoʻokahi mauʻu ma kahi mahiʻai. Pono nā kao waiū waiū:
- he papaʻai momona-protein;
- hānai hānai nui;
- lawa ka nui o nā greenery no ka ulu a me ke kūkulu ʻana;
- wai maʻemaʻe a hou.
Ka hoʻoulu ʻana, nā keiki a me nā hoʻoulu puaʻa
Hoʻopiʻi ka lāhui i loko o ka makahiki. Lawe mai hoʻokahi kakaka i hoʻokahi a i ʻole i mau keiki ʻelua. Hoʻohana pinepine ʻia nā Lunamakaʻāinana o ke ʻano e hele a hoʻomaikaʻi i nā kao kao kūloko. Ua ʻike ʻia nā ʻāpana ʻeleʻele (Sable Saanen) ma ke ʻano he lāhui hou ma Nūhōlani i nā makahiki 1980.
ʻO ke ola, nā pōʻaiapuni kope
Noho kēia mau kao ma kahi o 10 mau makahiki a hiki i ka moekolohe ma waena o 3 a me 12 mau mahina. Aia ka wā hānau i ka hāʻule, me ka pōʻaiapuni o ka wahine he 17 a 23 mau lā. Noho ʻo Estrus 12 a 48 mau hola. ʻO 148 a 156 mau lā ka hāpai ʻana.
Honi ke kao i ka ea e maopopo ai inā aia ka wahine i ka wā estrus, hohola i kona ʻāʻī a poʻo i luna a wili nā lehelehe luna.
Nā pono no nā kānaka
Paʻa paʻakikī nā kao Saanen a me kekahi o nā kao waiū waiū ʻoi loa o ka honua, a hoʻohana nui ʻia ia no ka hana waiū ma mua o ka ʻili. ʻO kā lākou hana ʻana i ka waiū a 840 kg no 264 mau lā lactation. ʻOi aku ka maikaʻi o ka waiū kao, e loaʻa ana ma kahi o 2.7% protein a me 3.2% momona.
Koi aku nā kao Saanen i kahi kāhiko liʻiliʻi, ʻoiai hiki i nā keiki liʻiliʻi ke hānai a mālama iā lākou. Hele pū nā kao a ʻaoʻao a me nā holoholona ʻē aʻe. He ʻano hoʻolohe a ʻano aloha ko lākou. Hānai pū ʻia lākou e like me nā holoholona no kā lākou ʻano placid. Koi ʻia kahi kanaka e:
- e hoʻomaʻemaʻe i ka nohona kao e like me ka hiki;
- e kāhea aku i kāu kauka holoholona inā maʻi a ʻeha paha nā kao.
Nā kūlana noho
ʻO nā kao Saanen he mau holoholona ikaika i piha i ke ola a pono i kahi nui o kahi e ʻai ai. ʻAʻole kūpono kaʻili māmā a me ke kapa komo no nā aniau wela. Pilikia loa nā kao i ka lā a hoʻonui i ka waiū i nā anuanu anuanu. Inā ʻoe e hānai i nā kao Saanen ma nā wahi hema o ka ʻāina, ʻo ka hāʻawi ʻana i ka malu i ka wela o ke awakea kahi mea e pono ai no ka mālama ʻana i ka laha.
ʻEli nā kao i ka lepo ma kahi kokoke i ka pā, no laila pono ʻia kahi pā ikaika e hoʻopaʻa i nā holoholona inā ʻaʻole ʻoe makemake e hoʻopuehu lākou a puni ka wahi e ʻimi ai i nā lau nahele momona.
